Bugünlerde Televizyon dizilerinin içinde en çok söz edileni Muhteşem Yüzyıl olsa gerek. Herkes o dönemin ne kadar ihtişamlı geçtiğini ve büyük zaferler kazanıldığını konuşuyor. Gerçekten de o dönem için alınması zor olan Rodos ve Belgrat gibi büyük zaferler kazanılmış ve Osmanlı ordusu tüm Avrupa’nın önünde titrediği bir hale gelmişt. Ancak tarihçilerin pek de fazla adını bahsetmediği Malta isimli bir yer var ki, Osmanlı’ya karşı ölümüne bir direnç göstermiş ve teslim olmamış.
Haritalarda pek de gösterilmeyen bu Malta adası Uzun yıllar Arapların egemenliğinde kalmış. Daha sonra haçlı seferleri ile meşhur olan ancak Kudüs’ün Arapların eline geçmesi ile Rodos’a sığınan, Rodos’un da Kanuni tarafından fethedilmesi ile Rodos’tan Akdeniz’in ortasındaki bu kurak ve çorak adaya sığınmak zorunda kalan St John Şovalyeleri’nin adaya gelmesi ile kalkınmaya ve gelişmeye başlamış.
Ancak Muhteşem Süleyman’ın Akdeniz’in tamamında egemenlik kurma emeli ve gözünü İtalya ile Roma’ya dikmesi üzerine geçiş yolu üzerinde bulunan Malta Osmanlı ordusunun hedefi haline gelmiş.
Bu sırada kürek mahkumluğuna çarptırılmış eski bir St John şovalyesi olan Jean Parisiot de La Valette’nin kaçarak adaya sığınması belki de Dünya tarihini değiştirecek bir olaylar zincirini başlatmış. Çünkü 20 yıl boyunca Osmanlı Donanmasında esir olan La Valette, Osmanlı savaş tekniklerini ve taktiklerini en yakından bilenlerden birisiydi.
Kuşatmadan önce adayı savunma görevi üstlenen La Valette adanın tümünde hasadın yapılmasını ve hasat sonrasında tüm bitki ve hayvanların zehirlenmesini emretmiş. Bu sırada La Valette; o zamanlar adanın kullanılmayan bölgesinde Kaleler ve duvarlar inşa ettirilmiş ve adanın savunması bu bölgeden güçlendirilmiş. Daha sonra Valetta adını alacak şehrin kuruluş hikayesi de böylece başlamış
Osmanlı Donanması Mayıs ayı içerisinde adaya varıyor ve şimdi Marsaxlokk adını alan bölgede demir atıyor. Piyale Paşa bu bölgede bir süre kalıp adaya buradan çıkmak isterken Lala Mustafa Paşa buna karşı gelmiş ve adanın eski başkenti olan Mdina’ya gidip St Elmo kalesini ele geçirip Büyük Liman’a daha yakından girmek istiyor.
Muhteşem Süleyman tarafından donanmaya yardım için gönderilen Turgut Reis de St Elmo konusunda ısrarcı olunca Donanma burayı hedef almış. Tarihçiler burada Süleyman’ın hata yaptığını, donanmaya aynı seviyede üç komutan atayarak komuta kadamesini zaafa uğrattığını düşünüyorlar.
Donanma uzun bir süre St Elmo ile uğraşırken Malta’ya dışarıdan yardım gelmeye başlamış. Özelikle gizlice gelen İtalyanlar ve İspanyollar savaşın tarihini değiştirmiş. St Elmo’yu alan donanma büyük kayıplar vermiş. Söylenene göre 9 şövalyeye karşılık 1.500 Türk Levendi ölüyor. Zaferin hemen ardından Turgut Reis’in vefat etmesi ve bu sırada yaşanan kargaşadan yararlanan Malta Şovalyeleri kaleyi geri alınca ve bu sırada 6.000 kayıp daha verilince Osmanlı donanması geri çekilmeye karar veriyor.
Yaklaşık 9 ay süren ve tarihe Büyük Malta Kuşatması olarak geçen bu kuşatma sırasında Malta’lıar o derece aç kalıyor ki birbirlerini yiyorlar.
Sonuç olarak böyle bir tarihe sahip olan Valetta şehri, Malta’da Dünya tarihinin değiştiği yerlerden birisidir aynen Bizim Çanakkale Boğazımız gibi. Bence Viyana kadar önemli bir darbedir bu kuşatma. Maltalılar Kuşatmanın bittiği günü Kurtuluş Günü olarak kutluyorlar. Kendilerini onca yıl sömüren İngilizlere hayranlık beslerken, Osmanlı dediğinde yüzleri bembeyaz oluyor
Biz de Malta’yı eşim Yüksel’in Malta’da İngilizce eğitimi almaya karar vermesi sayesinde tanıdık. Yaz dönemi İngilizce kursları tüm Avrupa’da çok popüler.
Valetta şehri adını Malta’nın kurucusu La Valetta’dan alıyor. Göreceli olarak küçük olan Malta ve Valetta’da gezilecek yerlerin hepsi birbirine yakın. Valetta’nın tamamına ve etrafındaki gezilecek yerlere iki gün ayırmak yeterli olacaktır.
Valetta’da gezilecek yerler UNESCO tarafından korunma altına alınmış tarihi şehir merkezi, Kuşatma ve Savaşların gerçekleştiği kaleler ve surlar ile …….. kilisesi diyebiliriz. Bununla beraber Malta’nın arka sokaklarında yürümek, Malta taşı adını alan Sarı Taştan yapılmış eski ancak pastel renklerle çok şirin gözüken binaları izlemek de zevkli.
Valetta’ya yakın olarak kuşatmada önemli rol oyanan Mdina şehri Malta adasının eski başkenti. Valetta gözünüze ne kadar antik geliyorsa Mdina daha da eskisi. Mdina’nın da ara sokakları keyifli binalar gezilecek yerler arasında. Ancak en önemlisi Kuşatmanın en önemli sahnesi olan St Elmo kalesi de gezmeyi hak ediyor.
Yine Valetta’nın civarında gezilecek yerlerden birisi de kuşatma sırasında Osmanlı donanmasının ilk olarak demirlediği Marsaxlokk sahil kasabası da görülmeye değer yerlerden bi
risi. Bir balıkçı kasabası olan Marsaxlokk sahildeki balık restoranları ile nam yapmış. Sıcak bir Malta gecesinde, serin bir deniz esintisi almak için gidilebilecek bir yer.
MALTA VE VALETTA GEZİLECEK YERLER (FOTO ALBÜM)
MALTA KUŞATMA DUVARLARI
